Uden
Boeren in de natuur met agroforestry
Wilco de Zeeuw bracht zijn jeugd door op een gemengde boerderij gelegen in het land van Heusden en Altena. In 1996 schakelde hij over naar biologische landbouw en later naar biologisch-dynamisch. Zijn ervaringen leidden hem naar Veld en Beek, een boerderij in Heelsum die gericht was op directe verkoop aan consumenten. Drie jaar later begon hij samen met de eigenaar van Veld en Beek zijn eigen gemengde boerderij Boer-in-Natuur in Uden, Noord-Brabant. Het idee van een gemengd bedrijf, waarbij veehouderij en akkerbouw wordt gecombineerd, vormde de basis voor Boer-in-Natuur. Wilco benadrukt het belang van agroforestry voor zijn boerderij.
Boer-in-Natuur bevindt zich op arme zandgrond op de Peelrandbreuk, een uitdagende grond voor landbouw. Agroforestry bleek een passende oplossing hiervoor. Het planten van bomen en struiken kon niet alleen het landschap verfraaien, maar ook koolstof vastleggen en de bodemkwaliteit en biodiversiteit bevorderen op zijn bedrijf. Het natuurgebied waar Boer-in-Natuur gevestigd is bleek ook ideaal voor agroforestry vanwege de nabijheid van bossen, wat de aansluiting van Wilco’s bedrijf met natuur bevorderde.
Het verzachten van de grenzen tussen bos en landbouwgrond en het creëren van een meer natuurlijke omgeving zorgde voor positieve reacties. Wilco legt uit: Mensen geven aan dat ze het landschap mooier vinden, omdat mijn bedrijf kleinschaliger is en omdat er meer diversiteit is. We hebben ook een heel zeldzaam vogeltje dat bij ons in de heg is gaan broeden. Dat draagt allemaal bij aan een goed imago. En wanneer er tussen die bomenrijen koeien met kalfjes lopen of mensen lammetjes zien, dan werkt dat heel erg positief.
Het verzamelen van kennis voor agroforestry bleek uitdagend, vooral vanwege het gebrek aan lokale voorbeelden. Daarom is Wilco in gesprek gegaan met boomkwekers, biologen en ecologen om na te gaan wat er voor hem mogelijk was op het gebied van agroforestry. Verder deed Wilco ook inspiratie op bij de toepassing van agroforestry in andere landen, zoals Polen en Canada. Vervolgens heeft Wilco geprobeerd dit te vertalen naar de mogelijkheden binnen het klimaat van Nederland. Met deze mogelijkheden is Wilco verder gaan experimenteren.
We hebben zowel rijenteelt toegepast, waarbij de bomen op een afstand van 25 meter van elkaar staan, als systemen waarbij de bomen op 5 meter afstand van elkaar zijn geplant. Voor specifieke gewassen, zoals bessen, hebben we zelfs een afstand van 4 meter aangehouden. Daarnaast hebben we ook een mix van rijen met zowel hak- als fruitbomen aangelegd.
Een belangrijke focus voor Wilco en zijn team is de communicatie met consumenten. Dit is met name gerelateerd aan zijn voedselbos wat hij aangeplant heeft. Wilco geeft aan dat het woord voedselbos nu nog vooral vraagtekens oproept. De combinatie van een bos en voedselproductie is nog niet heel bekend, maar het idee om voedsel uit een bos te halen vinden mensen wel heel leuk.
Verder heeft Wilco ook plannen voor uitbreiding van zijn agroforestry systeem.
Over 10 jaar zien we steeds meer producten komen, zoals kastanjes. Verder zijn we nu ook aan het experimenteren op een perceel met bamboe. We zullen ook meer mankracht gaan inzetten om de productie van agroforestry te gaan verwerken. Denk bijvoorbeeld maar aan de verwerking van tamme kastanjes, peper, blad van de uiensoepboom, bessen en vele andere producten die wij produceren met agroforestry.
Tot slot geeft Wilco nog advies aan andere boeren die overwegen om met agroforestry te beginnen, maar nog hun twijfels hebben. Ga gewoon beginnen! Ga na wat het beste bij je bedrijf past en begin klein. Kijk vooral naar je grond en kies gewassen die daarbij passen." Als je je afvraagt wat bij jouw grond zou passen, kijk dan vooral naar de brochures, zoals De Juiste Boom Op De Juiste Plek
Meer weten?