Agroforestry heeft potentie – en deze baanbrekers weten er wel raad mee
Agroforestry - je weet wel, die slimme manier van boeren waarbij bomen en struiken op hetzelfde stuk land worden gecombineerd met gewassen of vee – biedt veel potentie voor Nederland als het gaat om klimaatadaptie, biodiversiteit, bodemkwaliteit en waterbeheer. Om pioniers die agroforestry al succesvol integreren in hun bedrijfsvoering te belonen en andere boeren te inspireren de landbouwmethode ook toe te passen organiseren het Agroforestry Netwerk Nederland en MVO Nederland de Agroforestry Baanbreker van het Jaar-verkiezing. In de prijzen vielen dit jaar De Groene Kust (Agroforestry Doener van het Jaar), Veld 4 (Aanjager van het jaar) en Stichting StukjeNatuur (Publieksfavoriet). We spreken de winnaars over hun werkzaamheden, de volgens hun meest gewenste doorbraak voor de landbouw en hun next steps.
Jullie doen alle drie aan agroforestry, maar doen ook allemaal totaal wat anders. Vertel...
Adriaan Wisse (De Groene Kust): 'In 2021 ben ik begonnen met het agrarische bedrijf de Groene Kust. Waar we kleinschalig begonnen op 1ha groeiden we in drie jaar tijd uit tot bijna 20ha aan grond waar we veel natuurlijke factoren toelaten voor een optimale balans tussen groei, oogst en natuurlijke variatie.'
Melissa en Beer (Veld 4): 'Als familiebedrijf in hartje Betuwe zijn we gespecialiseerd in notenteelt en verwerking. Wij geloven dat noten een belangrijk onderdeel vormen van de eiwittransitie en dat we toe moeten werken naar een zo groot mogelijk aandeel Nederlandse noten. Het is dan ook onze missie om de notenteelt in Nederland van de grond te krijgen.'
Dirk van Hout (StukjeNatuur): 'Wij brengen samen met boeren en donateurs stukjes natuur terug in het landschap. Ons hoofddoel is het vergroten van de biodiversiteit door het planten van miljoenen klimaatrobuuste bomen op landbouwgrond.'
Over één ding zijn jullie het eens: de reguliere landbouw in Nederland moet op de schop. Wat is volgens jullie nodig om een doorbraak te realiseren?
Adriaan: 'Dat is een veelomvattende vraag! De afhankelijkheid van grondstoffen en het dreigende tekort aan arbeidskrachten maken dat we systemen moeten ontwikkelen die minder afhankelijk zijn van externen. Ik zie het als mijn taak om met low-input op beide vlakken een productiemethode te ontwikkelen die eveneens bijdraagt aan de biodiversiteitsopgave. Onze volgende stap is dan ook een methode ontwikkelen voor automatisch oogsten van takken en vruchten met een robot. Daarnaast willen wij een principe uit de rewilding-methode inzetten om onze planten natuurlijk te beschermen tegen vraat: het planten van doornige gewassen zoals braam, brandnetel, sleedoorm, duindoorn rondom de boomstroken.'
Melissa en Beer: 'Het is wat ons betreft noodzakelijk om noten toe te voegen aan de huidige landbouwactiviteiten in Nederland. Dit kan in de vorm van voedselbossen, agroforestry of gespecialiseerde notenteelt. Het vormt in ieder geval een nieuw verdienmodel voor boeren en tegelijkertijd werken we met deze plantaardige, lokale voedselbronnen aan een toekomstbestendige voedselketen.'
Dirk: 'Duidelijke beleidskeuze en inspirerende voorbeelden die andere landbouwers over de streep kunnen trekken. Daar dragen we graag ons steentje aan bij door nog meer agroforestryprojecten te ondersteunen en te helpen met het delen van kennis en ervaring.'
Adriaan zet in op automatisering en natuurlijke gewasbescherming, wat is jullie prioriteit op het moment?
Melissa en Beer: 'Onze eerste stap is het aanplanten van Nederlandse walnootbomen. Dit is een noodzakelijke stap om toe te werken naar de ambitie om een serieus aandeel Nederlandse noten te kunnen gaan leveren in 2035.'
Dirk: 'De prijs inspireert om ons vanuit StukjeNatuur nog meer te richten op het ondersteunen van agroforestry-initiatieven. Er moet en kan op dat gebied nog heel wat gebeuren én onze publieksprijs laat zien dat veel van onze achterban dit ook heel belangrijk vindt. Dus op naar nog meer nieuwe heggen, bomen of andere soorten natuur in de akkers en de weiden.'