Eerste resulaten agroforestry-experiment AgroforestryBlueprint
In Zeeland (NB) is de afgelopen anderhalf jaar vorm gegeven aan de experimenteerlocatie AgroforestryBlueprint. Op deze plek wordt praktijkkennis voor Nederlandse agroforestrysystemen ontwikkeld. Innoveren door te doen en te leren. Onder meer door het onderhouden van een experiment, waarbij het effect van ondergroei, irrigatie en bemesting op de groei en ontwikkeling van bomen en struiken wordt getest. Een jaar na aanplant maken we de eerste balans op waarbij we zien al zien dat de houtigen in de eerste fase na aanplant worden geremd door grasgroei.
Opzet
Op 15 en 16 mei 2024 zijn op een hectare acht rijen bomen en besdragende struiken gepland. In de rij volgen tamme kastanjebomen, rode bes, zwarte bes, honingbes, krent en appelbes elkaar op. De 6 planten bij elkaar vormen 1 meetplot. De kern van het experiment bestaat uit 48 meetplotjes.
In dit onderzoek kijken we naar hoe kastanjes en verschillende bessensoorten zich ontwikkelen onder invloed van drie typen ondergroei: gras, klaver en zwarte grond. Daarnaast onderzoeken we ook het effect van compost en (druppel)irrigatie.
Groei – hoogte en diameter
Na de nulmeting na de aanplant, hebben we in maart 2025 de eerste groeimeting uitgevoerd. Hierbij maten we de hoogte en stamdiameter van alle planten, deze is vergeleken met de nulmeting.
Voor hoogtegroei vonden we geen significant verschil tussen de ondergroei-types. Voor diametergroei vonden we wel een significant verschil. Als we de soorten ondergroei individueel met elkaar vergelijken, bleken de planten in het zand het beter te doen dan in het gras, en blijken de planten in het zand het beter te doen dan in de klaver. . Tussen Gras vs Klaver zaten verschillen, maar die waren nog niet significant.
Bladkleur en ondergroei
Ongeveer 3,5 maand na aanplant viel het al op dat vooral de zwarte bessen verschil in bladkleur vertoonden. We vroegen ons af of dit te maken had met de ondergroei, en of we daar al iets concreets over konden zeggen. Daarom hebben we ter plekke een eenvoudige methode ontwikkeld om de bladkleur te beoordelen. Er bleek een significant effect van ondergroei op bladkleur: de planten in de zwarte grond en klaver vertoonden een significant betere bladkleur dan gras. Tussen de planten in de zwarte grond en klaver was geen significant verschil.
Interpretatie
De resultaten laten zien dat het type ondergroei een duidelijke invloed heeft op de gezondheid van de zwarte bessen, zoals zichtbaar in de bladkleur. Deze meting vond plaats in de vestigingsfase van de planten. Het is interessant om te kijken of deze verschillen blijven bestaan naarmate de struiken verder groeien en zich volledig vestigen.
De verschillen in bladkleur die we na 3,5 maand observeerden, geven al vroeg een indruk van de vitaliteit van de planten. Vooral bij zwarte grond en klaver zagen we duidelijk groener blad dan bij gras. Dit zou kunnen wijzen op minder concurrentie om voedingsstoffen bij klaver en zwarte grond, terwijl gras mogelijk juist meer concurreert met de struiken.
Deze trend lijkt ook zichtbaar in de groeimetingen. Hoewel er geen significant verschil was in hoogtegroei, zagen we wel een duidelijk verschil in stamdiametergroei tussen de ondergroei-types. Net als bij de bladkleur scoorde gras het laagst, terwijl zwarte grond en klaver beter presteerden.
Mogelijk suggereert dit dat bladkleur een vroege indicator kan zijn van groeipotentie, met name voor de ontwikkeling van de stamdiameter. We gaan het effect van ondergroei ook nog per type plant analyseren om te zien of bepaalde planten sterker reageren op type ondergroei of juist niet. In vervolgmetingen gaan we verder onderzoeken of deze relatie tussen bladkleur en groei zich verder doorzet naarmate de planten zich verder ontwikkelen.
Tot slot
Dit experiment maakt deel uit van het AgroforestryBlueprint-project, een samenwerking tussen Agroforestrysupplies, Melkveehouderij Opsteeg en het Louis Bolk Instituut. Zie voor meer informatie www.agroforestryblueprint.nl en voor regelmatige updates het youtubekanaal AgroforestryBlueprint - YouTube