Excursie Agroforestry Netwerk Nederland voor beleid en uitvoering

Het agroforestry Netwerk Nederland heeft op 11 oktober een excursie georganiseerd om beleid, onderzoek, uitvoering en boeren dichter bij elkaar te brengen. De aanwezigen hadden verschillende raakvlakken met agroforestry vanuit verschillende disciplines. Zo waren onder andere LNV, RVO, deelnemers van het Agroforestry Netwerk Nederland en provinciale netwerken aanwezig. Het doel van de excursie bestond uit het inspireren van (beleid)medewerkers door praktijkvoorbeelden te zien. Op deze manier kunnen (beleid)medewerkers in gesprek gaan met boeren, adviseurs en onderzoekers en kunnen ze zien waar de verschillende partijen tegenaan lopen. Op deze manier kan er gezamenlijk naar creatieve oplossingen worden gezocht om belemmeringen voor agroforestry te verminderen en waar mogelijk (nog meer) te stimuleren.

Het eerste deel van de excursie vond plaats op het bedrijf van Theo Nieuwenhuis in Didam. Theo is in 2017 omgeschakeld van melkveehouderij naar biologische akkerbouw met strokenteelt en hij heeft een aantal percelen agroforestry waarbij stroken grasland gecombineerd worden met hazelaars. Theo is in overleg met een melkveehouder om in de zomer koeien te laten grazen op zijn agroforestry percelen. Hiervoor gaat hij deze winter voederbomen aanplanten die tevens dienen als een windhaag.

Bij aanvang van de excursie heeft Evert Prins van Louis Bolk Institute een presentatie gehouden waarbij hij ons in vogelvlucht kennis heeft laten maken met de verschillende vormen van Agroforestry. Vervolgens heeft Theo ons meer verteld over zijn beweegredenen en motivatie voor het toepassen van agroforestry. Hij is een echte pionier die experimenteert met het aanplanten van agroforestry in combinatie met verschillende gewassen, maar ook een niet-kerende grondbewerking en het gebruiken van verschillende soorten mulch. Hierna zijn we het veld ingegaan om de verschillende aanplant van Theo op zijn percelen te bezichtigen.

Het tweede deel van de excursie vond plaats op het bedrijf van John Heesakkers in Mariahout. Tijdens de busreis van Didam naar Mariahout hebben de verschillende aanwezigen tijdens de lunch kunnen luisteren naar een aantal pitches over Agroforestry. Onderzoek, uitdagingen en beleid kwamen tijdens de pitches aan bod.

Bij aankomst in Mariahout hebben we een wandeling gemaakt door de agroforestry percelen van John Heesakkers. In 2018 is John omgeschakeld van biologische melkveehouder naar agroforestry. Hij heeft in totaal 18 hectare agroforestry met diverse bessen, fruit- en notenbomen in stroken in combinatie met akkerbouw en scharrelende kippen. Met de agroforestry percelen van John worden twee bosgebieden met elkaar verbonden. John verteld tijdens de wandeling over zijn beweegredenen, motivatie en de samenwerking met de gemeente om de aanplant van agroforestry in werking te zetten. Ook verteld hij hoe zijn agroforestry ontwerp tot stand is gekomen. Daarnaast komen verschillende onderwerpen aan bod, zoals arbeid, afzet van de productie en werkplezier. John is trots dat hij in de toekomst zijn agroforestry percelen kan overdragen aan iemand met dezelfde passie voor boeren op deze manier.

Bij het pionieren lopen Theo en John ook een aantal obstakels tegen. Op het gebied van wet- en regelgeving geven Theo en John de (beleid)medewerkers graag de volgende punten mee:

• Agroforestry in de GLB-opgave
• Agroforestry in combinatie met Bloemstroken/ANLb
• Agroforestry is een landbouwsysteem en geen natuur
• Agroforestry is een systeem en geen gewas
• Het ontbreken van een financiële waardering, zoals groen financiering of fiscale voordelen
• Regelgeving rondom het inzetten van groenafval en maaisel als mulch
• De mestkalender. Theo geeft aan dat zijn compost een hoog gehalte organische stof heeft, waardoor stikstof langzaam vrij komt vergeleken met bijvoorbeeld drijfmest. Om deze reden zou hij graag zijn mest uitrijden in het najaar, zodat de stikstof in het voorjaar beschikbaar komt voor het ingezaaide gewas.

We kunnen terugkijken op een inspirerende dag met elkaar, waarbij we veel van elkaar, en met name van Theo en John, hebben geleerd. Zowel John en Theo hopen dat we met elkaar in gesprek kunnen blijven om samen tot oplossingen te komen en agroforestry verder te brengen. De excursie heeft de verschillende partijen dichter bij elkaar gebracht en is zeker voor herhaling vatbaar!