Het verhaal achter de winnaar van de Baanbreker verkiezing - De Janmiekeshoeve
Van melkveehouderij naar agroforestrypionier: de transitiereis van Agroforestry Baanbreker 2025 Janmiekeshoeve
Maak kennis met de Janmiekeshoeve, de Agroforestry Baanbreker van 2025. Sinds 2020 ontwikkelt John Heesakkers, samen met zijn gezin, een innovatief agroforestrysysteem van 18 hectare met producten voor humane consumptie. Waar zijn melkveebedrijf vroeger druk uitoefende op de omliggende natuur, vormt zijn bosboerderij nu een natuurlijke corridor tussen twee natuurgebieden.
De Janmiekeshoeve is geen nieuwkomer. Het bedrijf is al sinds 1781 in familiebezit. Net als veel boerderijen uit die tijd is het een gemengd bedrijf met koeien, kippen en varkens. In de jaren vijftig schaft de familie de eerste tractor aan en met de bouw van een ligboxenstal in 1972 begint de specialisatie in melkveehouderij.
John groeit op op de boerderij en neemt het bedrijf over van zijn ouders. Je zou hem kunnen omschrijven als een traditionele melkveehouder. Maar John kiest zijn eigen weg. In 2011 schakelt hij over op biologisch. In die wereld ontmoet hij andere mensen en raakt geïnspireerd door het werk van Mark Shepard, die hem kennis laat maken met ‘herstellende landbouw’.
Van koeien naar bomen
In 2018 lopen er nog zeventig melkkoeien rond op de Janmiekeshoeve. Gedreven door de hoge prijs van fosfaatrechten en het gevoel dat de landbouw een andere richting op moet, besluit John te stoppen met melken en neemt hij afscheid van bijna al zijn koeien. Hij ziet hoe landbouw en natuur vaak botsen, terwijl ze juist met elkaar verbonden kunnen worden.
Rond die tijd komt er toevallig een stuk grond beschikbaar, direct grenzend aan de Janmiekeshoeve. Het is grond die ooit nog ontgonnen wordt door de opa van John, een zeldzame kans. Dankzij subsidie via het GOB kan John starten met de ontwikkeling van dit perceel tot agroforestrylocatie. Dat is bijzonder, want de hoge grondprijzen in Nederland maken het opzetten van agroforestry lastig, zeker omdat het verdienmodel zich nog moet bewijzen.
Vijf jaar later staan er 14.000 bomen en struiken, waaronder hazelaar, appel-, peren-, kersen-, perzik- en abrikozenbomen, vlier, bramen, bessen en meer. Afgelopen winter voegt John de laatste tamme kastanjes toe in een silvopasture-opzet, waarbij koeien tussen de bomen grazen. Tussen de rijen teelt hij eenjarige gewassen zoals granen, snijmaïs, lupine en kruidenrijk grasland. Ook onderzoekt hij de mogelijkheden voor groenteteelt tussen de bomen, zoals pompoenen.
Ecologische verbinder
Door de kleine schaalgrootte en de ligging tussen twee natuurgebieden bood het melkveebedrijf op deze locatie weinig toekomstperspectief. Dankzij de omschakeling vormt de Janmiekeshoeve nu een levende ecologische verbinding. De schaal en durf van deze transitie maken het tot een inspirerend voorbeeld binnen de landbouw. Maar dat gaat niet vanzelf. Een team van ecologen, accountants en financiële experts ondersteunde de omschakeling. Maar vooral vraagt het veel lef en doorzettingsvermogen.
John praat vol passie over zijn bosboerderij. Het is zijn missie om te laten zien dat landbouw en natuur hand in hand kunnen gaan. Maar dat spreekt niet voor iedereen vanzelf. Sommige mensen fronsen hun wenkbrauwen als ze zijn verhaal horen. Daarom nodigt John mensen uit, leidt ze rond op de boerderij en laat ze zijn biodiverse paradijs ervaren. En dat is voelbaar: reeën, hazen, fazanten, patrijzen en zelfs de torenvalk zijn teruggekeerd.
De transitie levert John niet alleen biodiversiteit op, maar ook ander geluk. Het voelt zinvol om bij te dragen aan de landbouwtransitie en het familiebedrijf toekomstbestendig te maken. De nieuwe bedrijfsvoering zorgt bovendien voor meer sociale dynamiek. Waar vroeger alleen de melkwagen en de voerleverancier kwamen, ontvangt de boerderij nu allerlei verschillende mensen.
Uitdagende oogst
Onder de groep diverse erfbezoekers bevinden zich ook de vrijwilligers die wekelijks helpen met het onderhoud van de agroforestrypercelen en bij de oogst. En die oogst is op zichzelf al een uitdaging. Afgelopen jaar leveren de bomen 500 kilo perziken op, naast een overvloed aan nashiperen, bramen en bessen. Waar vroeger de melkwagen zorgde voor afzet, vraagt dit nieuwe systeem om een totaal andere aanpak.
John wil een deel van zijn oogst zelf gaan verwerken tot producten en die verkopen op zijn boerderij. Nu de bomen en struiken steeds meer opbrengst geven, werkt hij aan plannen voor de oogst en afzet. Zo droomt hij van een zelfplukbos en ziet hij samenwerking voor zich met collega-boeren die zich ieder specialiseren in de verwerking van één specifiek product. Want alles zelf doen is onmogelijk met meer dan veertig verschillende gewassen.
Robuuste landbouw
Hoewel de toekomst nog vol onzekerheden zit, ziet John dat niet als een belemmering. Hij gelooft dat dit de juiste weg is. De huidige voedselproductie is volgens hem niet houdbaar. Het klimaat kent steeds extremere pieken, de bodemkwaliteit neemt af en de insectenpopulaties krimpen. Agroforestry biedt perspectief op een robuuster en veerkrachtiger voedselsysteem.
John droomt groots. Over tien jaar ziet hij de Janmiekeshoeve als een rijk ecosysteem met weinig input en veel output, bestand tegen klimaatschokken. Een plek waar ook mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, zoals statushouders, aan de slag kunnen. Mét een eerlijk loon. Een deel van de producten wordt lokaal verwerkt en verkocht. Want uiteindelijk is er toch niets mooiers dan zien dat mensen genieten van wat jij met liefde hebt gecreëerd.
Dit verhaal is geschreven door Chantal Engelen