Het verhaal achter de winnaar van de publieksprijs - De Koperwiek
Wortels voor verandering: hoe Kwekerij Koperwiek de voedseltransitie boom voor boom vooruit brengt
Winnaar van de Agroforestry Baanbreker 2025 publieksprijs Kwekerij Koperwiek is een biologisch gecertificeerde, regeneratieve boomkwekerij midden in het Groene Hart. Door het telen van bomen, struiken en planten voor agroforestryprojecten, voedselbossen en eetbare tuinen, zorgen Arne Driessen en Michiel van den Hoven ervoor dat de opschaling van agroforestry in Nederland mogelijk wordt.
Als je ziet waar Koperwiek vandaag de dag staat, is het misschien verrassend om te horen dat Michiel en Arne elkaar pas een paar jaar kennen. Tot drie jaar geleden werkten ze beiden voor verschillende impactinvesteerders die zich richtten op transities in de landbouw. Gedreven door hun gezamenlijke interesse in agroforestry kruisen hun paden in 2021 en besluiten ze samen op ontdekkingstocht te gaan.
Tijdens die agroforestry-reis ontdekken Arne en Michiel al snel een groot knelpunt: er is veel te weinig biologisch plantgoed beschikbaar. En zonder voldoende aanbod van de juiste bomen en struiken kan agroforestry nooit echt van de grond komen. Wat zij zien als uitdaging, blijkt ook een kans. Ze gaan op zoek naar investeerbare teeltprojecten, maar ontdekken dat die nauwelijks bestaan. Dus trekken ze de stoute schoenen aan en besluiten het zelf te gaan doen.
Bruisende plek in het Groene Hart
In april 2022 vinden Arne en Michiel hun plek in Hazerswoude-Dorp, midden in het Groene Hart. Vandaag de dag bruist het ruim acht hectare grote terrein van activiteit en ontwikkeling. Er wordt biologisch en in de volle grond geteeld op zeven hectare. 10.000 m² aan agroforestry-voorbeeld systemen is in aanplant en zal dienen als inspiratie- en leerplek. Daarnaast bieden ze cursussen aan over onder andere bodembiologie, vermeerdering en voedselbosontwerp en is er zelfs een camping.
Arne en Michiel zijn dus al een heel eind op weg en hun ambities reiken verder. Naast het leveren van gewassen willen ze agroforestry-ondernemers volledig ondersteunen van planvorming tot verwerking van gewassen. Er komt een kennis- en praktijkcentrum waar betrokken partijen kunnen samenkomen om kennis te delen en pilotprojecten uit te voren. En er komt een testkeuken, want de verwerking en afzet van agroforestrygewassen vormt een van de grootste uitdagingen van de komende jaren.
Maar alle uitdagingen gaan Arne en Michiel vol vertrouwen aan. Want ze zien helder dat bomen en struiken de voedseltransitie kunnen versnellen en willen dat biologisch daarbij de norm wordt. Het huidige landbouwsysteem is volgens hen onhoudbaar. Kunstmest put de bodem uit en waterbeheer wordt steeds complexer. Met deze kennis wordt het voor boeren steeds logischer om te kiezen voor bomen en struiken die bijdragen aan bodemvruchtbaarheid en veerkrachtige systemen die beter bestand zijn tegen klimaatverandering.
Dankbaar pionierswerk
Het ondernemersduo volgt in hun teelt geen vaste ‘school’. Liever verzamelen ze kennis bij iedereen die relevante ervaring heeft. Regeneratief, biologisch en in volle grond eetbare bomen en struiken telen is tenslotte pionierswerk. Steeds weer passen ze hun werkwijze aan op basis van voortschrijdend inzicht. Ze hadden zich drie jaar geleden tenslotte ook niet kunnen voorstellen dat ze staan waar ze nu staan.
Het opbouwen van een plek als Koperwiek is een flinke klus, maar het levert Arne en Michiel heel veel op. Iedere boom en iedere klant is een stap voorwaarts in de landbouwtransitie. Die impact is veel directer zichtbaar dan in hun vorige banen bij impactinvesteerders. De mensen met wie ze nu samenwerken willen vooruit, doeners, net als zijzelf en dat geeft iedere dag weer energie.
Agroforestry als voedselvoorziening
Toch zien Arne en Michiel de grootste uitdaging haarscherp: om agroforestry in Nederland écht naar een hoger niveau te tillen, is afzet nodig voor de producten en moeten consumenten betrokken worden. Daarom doen ze er alles aan om bezoekers naar Koperwiek te trekken. De camping is daarvoor een uitstekend middel: wakker worden tussen de fruitbomen is de ultieme manier om het verhaal te vertellen.
Naast een nieuw narratief voor de consument is er volgens Arne en Michiel ook een omslag nodig in ons denken over voedsel. Agroforestry moet gezien gaan worden als een volwaardig onderdeel van het landbouwsysteem dat bijdraagt aan onze voedselvoorziening. Maar de uitvoering daarvan is nog een uitdaging. De meeste percelen produceren kleine volumes en dat past vaak niet in de huidige ketens. Als we meer bomen de grond in willen krijgen, moet dat afzetprobleem worden opgelost.
Stapje voor stapje is hierbij de weg. Want hoewel de weg voor Koperwiek nog vol uitdagingen zit, voelen Arne en Michiel dat ze bezig zijn met het creëren van een succesvolle totaaloplossing voor boeren die willen omschakelen naar systemen met bomen en struiken. Gewoon door met de poten in de klei aan de slag te gaan. En dat lijkt ze prima af te gaan.
Dit verhaal is geschreven door Chantal Engelen